Hoe mediation een einde maakte aan twee eeuwen strijd!

Redenen voor het feit dat Mediation in Nederland in opkomst is.

Mediation is in Nederland steeds meer in gebruik als oplossing voor conflicten. Redenen daarvoor zijn, dat er steeds meer besef is voor het feit dat de juridische weg niet altijd de geëigende is. Dat komt omdat een juridisch geschil dikwijls niet het onderliggende conflict helder maakt, en de juridische weg over het algemeen veel tijd en geld kost en als belastend wordt ervaren. Ook is het een feit dat als een derde (de rechter) de knoop doorhakt, waarvan bovendien op voorhand vaak niet voorspelbaar is wat diens oordeel zal zijn, dit als veel minder bevredigend wordt ervaren, dan als partijen zelf tot een oplossing komen. En het blijkt dat op de lange duur afspraken die middels mediation zijn gemaakt, veel beter door partijen worden nageleefd.

Verder speelt mee dat de overgave aan een autoriteit steeds minder past bij onze maatschappij. Een maatschappij die bovendien toeneemt in complexiteit, en dat geldt ook voor het recht. Daarbij komen invloeden vanuit met name de Verenigde Staten, waar sprake is van ADR (Alternative Dispute Resolution movement, een alternatieve wijze om geschillen te beslechten) en het feit dat mediation uitermate goed past bij ons Nederlandse poldermodel.‍

Kenmerken van mediation.

Mediation kenmerkt zich door zelfbeschikking, vrijwilligheid, vertrouwelijkheid en een proces dat door de mediator wordt gefaciliteerd. De mediator draagt geen oplossingen aan, maar helpt partijen daarbij. Een uitgangspunt is dat partijen zelf het meest deskundig zijn, op het gebied waar hun conflict over gaat. De mediator is neutraal en helpt om vanuit de werkelijke belangen van partijen tot een voor ieder van hen optimaal en gezamenlijk gedragen besluit te komen. En dat in een veilige en vertrouwelijke omgeving.

Mediation en de Vrede van Utrecht.

Zoals hierboven al aangegeven, sluit mediation goed aan bij ons Nederlandse poldermodel. Misschien zit mediation ons al eeuwen in de genen. In 1713 is namelijk op 11 april, na 18 maanden praten, de Vrede van Utrecht gesloten. Met dit vredesverdrag kwam er een einde aan een reeks van oorlogen en godsdiensttwisten, waarin koningen streefden naar steeds meer macht en de rooms-katholieken en protestanten elkaar bestreden. Na lange tijd had niemand de oorlog gewonnen en kwam het besef dat Frankrijk en Engeland geen van beiden de oorlog konden winnen, eindeloos blijven vechten zinloos was en er werd besloten tot praten in plaats van vechten.  

Daarvoor moest een plaats worden gevonden die zowel voor Frankrijk als voor Groot-Brittannië acceptabel was. Utrecht was een Fransgezinde stad en de Engelsen konden ermee leven, omdat Utrecht in de Republiek lag die hun bondgenoot was. Bijkomend voordeel was dat het stadhuis van Utrecht twee ingangen had die even mooi en groot waren, zodat ze niet op voorhand ruzie konden krijgen over wie er het eerst naar binnen mocht. Dat lijkt wellicht kinderachtig, maar tijdens mediation komen er vaak genoeg zaken aan de orde die op het oog onbelangrijk lijken, maar een uiting zijn van, op dat moment nog verborgen, ongenoegen. Mogelijk heeft ook een rol gespeeld dat er eerder al vredesverdragen waren gesloten op Hollands grondgebied, te weten de Vrede van Nijmegen in 1678 en de Vrede van Rijswijk in 1697.

Eind januari 1712 arriveerden diplomaten uit Spanje, Frankrijk, Savoye, Groot-Brittannië, Portugal en de vertegenwoordigers van de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën. Met een gezamenlijk doel: tot afspraken komen over de verdeling van gebieden, lees de macht, waarmee iedereen voor lange tijd vrede zou hebben. Men was vastberaden geen enkel heet hangijzer over te houden en ieder detail werd dan ook zorgvuldig besproken. Overigens is er sprake van een reeks van verdragen. Sommige lastige punten zijn weliswaar in Utrecht besproken, maar later elders ondertekend.

De onderhandelingen verliepen aan de hand van kenmerken die voor mediation worden gebruikt. Zoals de gelijkwaardigheid van partijen, het grote belang dat werd gehecht aan behoud van het machtsevenwicht en het feit dat de gesprekken werden gevoerd door beroepsdiplomaten zonder verborgen agenda’s. Deze edelen deelden dezelfde waarden en omgangsvormen. En ze spraken allen Frans. Iets dat eerder ongekend was. Interculturele verschillen zijn vaak een extra bron voor conflicten en op deze wijze werd dat weggenomen. Bij mediation met interculturele verschillen zal de mediator hier altijd extra aandacht aan moeten besteden.

Bijzonder was ook dat de onderhandelingen gepaard gingen met kunst- en cultuuruitingen. Niet alleen wilden de onderhandelaars zich tussen de onderhandelingen door vermaken, het was ook een goede manier om elkaar op een andere manier te leren kennen, wat de onderhandelingen makkelijker maakte. Het theaterverbod werd opgeheven, kroegen, logementen en restaurants zaten vol en de Utrechters hadden gedurende de 18 maanden dat deze buitenlanders in hun stad verbleven, een goede bron van inkomsten.

Het doel werd bereikt: een voor alle partijen bevredigende uitkomst.

De uitkomst was voor alle partijen bevredigend. Onder voorwaarde dat de Franse en Spaanse troon nooit in dezelfde handen mochten komen, werd het testament van Karel II bekrachtigd, waarin hij Filips van Anjou als zijn opvolger op de Spaanse troon had aangewezen. Het gevaar van een Frans/Spaanse katholieke overheersing was daarmee geweken. De Habsburgse keizers kregen de Zuidelijke Nederlanden en delen van Italië. Groot-Brittannië kreeg Gibraltar en Menorca en derhalve toegang tot de Middellandse Zee. Daarbij een aantal Franse koloniën in Noord-Amerika, waarmee tevens Canada werd gesticht. De verenigde Provinciën verloren hiermee hun overwicht op zee, maar zij hadden wel veiligheid.

Het doel was bereikt! Met de Vrede van Utrecht kwam er een einde aan deze eeuwenlange conflictsituatie, waar meerdere landen bij betrokken waren en waardoor veel slachtoffers waren gevallen. En werd een tijdperk van machtsevenwicht ingeluid.

Goed voorbeeld doet goed volgen.

Het succes van de Vrede van Utrecht was een voorbeeld voor het oplossen van latere conflicten. En ook de huidige EU-top werkt vandaag de dag op deze wijze. Alle partijen in een goede en vertrouwelijke sfeer bij elkaar, geen vernedering, iedereen is gelijk, en toekomstgericht.

Voor wie is mediation geschikt?

‍Indien partijen, die in welke vorm van conflict dan ook verkeren, of het nu zakelijk is of in de privésfeer, bereid zijn om samen al onderhandelend tot een oplossing te komen, dan is mediation zeer zeker een goede weg om in te slaan.

Wil je weten wat wij voor jou kunnen betekenen? Neem vrijblijvend contact met ons op via de contactpagina.